Ograniczenie działalności PIP nie oznacza zawieszenia przestrzegania przepisów i zasad bhp

Koronawirus w Polsce cały czas zdaje się nabierać rozpędu. COVID-19 to nie tylko kwestia zdrowotna, ale również gospodarcza i społeczna, w tym mająca wpływ na działalność pracodawców zarówno publicznych, jak i w szczególności prywatnych, których przetrwanie w przeciwieństwie do podmiotów publicznych wcale nie jest pewne. Z drugiej jednak strony nie można wykluczyć, że okres i doświadczenia wyniesione z czasów epidemii skłonią do refleksji w zakresie przydatności część wybranych instytucji publicznych – a przynajmniej w zakresie sposobu ich działania, lub braku działania.

Czas epidemii wiąże się ze sporym chaosem, w tym wywoływanym pojawiającymi się co rusz rekomendacjami oraz przepisami mającymi gwarantować (lub raczej wspomagać) względną normalność, w tym w relacjach pracodawca – pracownicy. Niezależnie od sytuacji pewne jest, że bezpieczeństwo jest podstawą. Zapewniać go ma przestrzeganie ustalonych przepisów i zasady bhp. Ewentualna modyfikacja tych przepisów i zasad jest możliwa. Jednak nie w trybie swobodnej decyzji pracodawcy, a tylko w ramach oficjalnych zmian w regulacjach prawnych, w tym związanych przykładowo z czasowym zawieszeniem wykonywania określonych obowiązków. Tak jak obecnie ma to miejsce w przypadku okresowych profilaktycznych badań lekarskich.

Jeżeli pracodawca w okresie epidemii podchodzi w sposób wybiórczy do przepisu art. 207 Kodeksu pracy oraz regulacji pochodnych w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, wówczas naraża się na skargę do Państwowej Inspekcji Pracy. Mogą ją złożyć pracownicy lub zakładowe organizacje związkowe.

Jeżeli sprawa nie będzie dotyczyła:

• bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia pracownika lub

• wypadku ciężkiego, śmiertelnego lub zbiorowego,

wówczas chwilowo można spać spokojnie. Inspektor pracy nie przyjdzie, ponieważ do odwołania zostały zawieszone wszelkie czynności kontrolne, które nie mieszczą się w wyżej wymienionych przypadkach. To, że inspektor nie przyjdzie w czasie epidemii jest prawie pewne. Chyba, że inspektorzy zostaną zobowiązani do czynności kontrolnych w zakresie przestrzegania przez pracodawców zaleceń i rekomendacji w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy pracownikom – w tych szczególnych warunkach.

Z czasem epidemia stanie się przykrym wspomnieniem a inspektorzy pracy wznowią swoją działalność. Będą musieli uporać się nie tylko z bieżącą ale również zaległą pracą – w tym skargami złożonymi na pracodawców w czasie epidemii koronawirusa. Rolą inspektora będzie ustalenie w ramach czynności kontrolnych czy informacje, o których mowa w skargach skierowanych do urzędu w czasie epidemii, są aktualne – za wyjątkiem oczywiście nieprawidłowości, które mogą się wiązać z przepisami stosowanymi wyłącznie w czasie epidemii. Trudno bowiem, aby inspektor po okresie epidemii weryfikował brak wyposażenia pracowników w maseczki, płyny do dezynfekcji rąk czy konieczność zachowania półtora metrowych odstępów od stanowisk pracy – choć nie można wykluczyć, że obostrzenia w powyższym zakresie jeszcze jakiś czas po epidemii zostaną utrzymane.

Przed zawieszeniem działalności kontrolnej PIP, inspektorzy pracowali, jak każdego roku według właściwego dla siebie rytmu. W wyniku wcześniejszych kontroli w okresie przed epidemią zostały wydane do pracodawców środki prawne – w szczególności nakazy, zobowiązujące pracodawców do usunięcia nieprawidłowości związanych z technicznym bezpieczeństwem pracy. Z całą pewnością inspektorzy po okresie epidemii dokonają weryfikacji czy pracodawca usunął nieprawidłowości opisane w protokołach kontroli. Otwartą jest natomiast kwestia możliwości „targowania się” z inspektorem – na ile warunki w czasie epidemii umożliwiały terminową realizację wydanych wcześniej środków prawnych.