PIP w nowej rzeczywistości politycznej

Praca znajduje się pod kontrolą państwa, jak praktycznie wszystko obecnie. Najszerszy zakres kontroli państwowej, w zakresie pracy, dotyczy oczywiście tej wykonywanej na podstawie pracowniczej konstrukcji zatrudnienia – stosunku pracy. Oczywiście nie znaczy to, że w kwestii technicznego bezpieczeństwa pracy wykonywanie obowiązków na podstawie umów prawa cywilnego jest poza kontrolą.

Jak wiadomo państwowym organem kontroli i nadzoru jest Państwowa Inspekcja Pracy. Z przepisu art. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że PIP jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności:

• przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

• przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie.

Przepis art. 2 ustawy o PIP stanowi natomiast, że Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi. Natomiast nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy w zakresie określonym w ustawie sprawuje Rada Ochrony Pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy to nie tylko Główny Inspektorat Pracy. Jednostkami terenowymi są okręgowe inspektoraty pracy. Obejmują one zakresem swoje właściwości terytorialnej obszar jednego lub więcej województw. Okręgowym inspektoratem pracy kieruje okręgowy inspektor pracy, przy pomocy zastępców. Okręgowych inspektorów pracy powołuje i odwołuje Główny Inspektor Pracy po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.

Uwzględniając powyższe zasady w zakresie tego kto kogo powołuje należy spodziewać się, że wcześniej czy później zmian w kierownictwie PIP, w ramach nowej rzeczywistości politycznej – zarówno na szczeblu Głównego Inspektoratu Pracy, jak i poszczególnych jednostek organizacyjnych. Należy ponadto zauważyć, że od dłuższego czasu kierownictwo PIP wywodzi się z jednej organizacji związkowej o ogólnopolskim zasięgu działania. To również może mieć znaczenie w kontekście przyszłych nieuchronnych zmian personalnych, w tym kierunku działania urzędu (w zakresie rozkładania ciężaru działań kontrolnych).

W pierwszej kolejności może wrócić podnoszony wielokrotnie pomysł włączenia Państwowej Inspekcji Pracy do ministerstwa – obecnie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej. Nie można wykluczyć pojawiania się w przyszłości nowej ustawy o PIP, choć z pewnością nie będzie to priorytet w najbliższym czasie.

Istnieje duża szansa, że porzucone zostaną ostatecznie pomysły wyposażenia inspektorów pracy w kompetencje sądów, np. w zakresie władczej i samodzielnej zmiany umowy cywilnoprawnej w umowę o pracę na podstawie decyzji inspektora.

To ciekawe pytanie. Należy bowiem zauważyć, że w ostatnich latach, nawet przed okresem epidemii, liczba kontroli planowanych ulegała regularnemu obniżaniu, przy jednoczesnym zachowaniu liczby pracowników urzędu na niezmienionym poziomie. Uwzględniając powyższe nie można więc wykluczyć, że przyszłe kierownictwo urzędu z czasem wróci do większej liczby kontroli.

Jednak nie należy spodziewać się drastycznej zmiany w priorytetach kontrolnych urzędu. Zapewne w dalszym ciągu ciężar gatunkowy będzie szczególny względem problematyki technicznego bezpieczeństwa pracy i branż o największym ryzyku wypadkowym.

Powyższe rozważania to oczywiście hipoteza, która w części oczywiście może się spełnić. Zmiany w strukturach kierownictwa urzędu wydają się jednak nieuniknione. Historia zmian w rzeczywistości politycznej pokazuje, że zmiany kierownictwa urzędu w takich przypadkach to już tradycja.