Wystąpienie inspektora pracy zamiast nakazu administracyjnego – i co dalej?

Z punktu widzenia osób zajmujących się problematyką bhp działalność państwowego organu kontroli i nadzoru, jakim jest Państwowa Inspekcja Pracy ma znaczenie szczególne. Wynika to z faktu, iż ustawowym zadaniem tego urzędu – a właściwie organu – jest kontrola, nie tylko podmiotów mających status pracodawców, w zakresie zapewniania osobom pracującym bezpiecznych warunków pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy stanowią najważniejsze wyzwanie dla inspektorów pracy – szczególnie tych, z wykształceniem technicznym, którzy z racji swojej „specjalizacji” zajmują się sferą technicznego bezpieczeństwa pracy.

Kontrola realizowana przez inspektorów to proces dwufazowy. W pierwszej fazie inspektor dokonuje ustaleń stanu faktycznego. Inaczej mówiąc realizuje swoje ustawowe obowiązki, w ramach których zbiera informacje niezbędne do oceny kontrolowanych zagadnień.

Jak już inspektor przebrnie przez etap zbierania informacji, wówczas przystępuje do etapu dokumentowania dokonanych ustaleń.

Na podstawie ustaleń zawartych w protokole kontrolujący powinien wystosować do podmiotu kontrolowanego adekwatne środki prawne. Najpowszechniej stosowane są nakazy oraz wystąpienia.

W żadnym razie inspektor nie powinien stosować nakazu oraz wystąpienia w sposób zamienny.

Co gdy dana kwestia powinna być uregulowana nakazem, a inspektor obowiązek określonego działania w sferze bhp zawarł w wystąpieniu?

Z pozoru można by przyjąć, różnicy nie ma. Jedno i drugie jest na firmowym papierze PIP, ma pieczątki inspektora oraz jego podpis. Jednak od nakazu wydanego w formie pisemnej można się odwołać, a od wystąpienia nie.

Analizując ustawę o PIP można dość do wniosku, że wydanie wystąpienia zamyka sprawę w zakresie polemiki z inspektorem – skoro odwołanie od niego nie przysługuje. Jednak nie jest to do końca prawda. W celu ustalenia, co można w sytuacji gdy inspektor zamiast nakazu zastosował wystąpienie należy odwołać się do przepisów zawartych w zarządzeniach GIP-a, a w szczególności Zarządzenia nr 85/18. Nie daje ono możliwość składania odwołań, ale skarg na wystąpienia inspektorów.

Zgodnie z przywołanym zarządzeniem, pismo kwestionujące wnioski zawarte w wystąpieniu inspektora pracy podlega rozpatrzeniu i załatwieniu przez okręgowego inspektora pracy, albo wyznaczonego zastępcę okręgowego inspektora pracy.

Nie oznacza to, że inspektor, który wydał wystąpienie, nie będzie miał możliwości odniesienia się do skargi. Kopię pisma kwestionującego wnioski zawarte w wystąpieniu przekazuje się właściwemu inspektorowi pracy celem pisemnego ustosunkowania się.

O sposobie załatwienia pisma kwestionującego wnioski zawarte w wystąpieniu, okręgowy inspektor pracy albo wyznaczony zastępca okręgowego inspektora pracy informuje na piśmie wnoszącego oraz inspektora pracy, który skierował wystąpienie. W przypadku gdy inspektor pracy:

• nieprawidłowo sformułował dyspozycję wniosku wystąpienia,

• lub omyłkowo wskazał błędną podstawę prawną, bądź brak było podstawy prawnej do wydania wniosku,

będzie on pisemnie zmieniony. Wskazana też będzie wadliwa treść wystąpienia lub jego część.

Zarządzenie GIP nie wskazuje jednak trybu postępowania gdy rozstrzygniecie zawarte w wystąpieniu powinno być zawarte w formie decyzji. Wydaje się, że w takim przypadku wniosek wystąpienia dotyczący sfery bhp zostanie uznany za niebyły, a sprawa zostanie ostatecznie uregulowana w formie nakazu administracyjnego. Natomiast od nakazu strona będzie mogła się odwołać w ramach postępowania administracyjnego, obowiązującego przed organami PIP toku instancji.