Praca zdalna w czasie kwarantanny – nowe regulacje prawne

Okres epidemii COVID-19 to nie tylko wyzwanie dla pracodawców sektora prywatnego w zakresie odpowiedzi na pytanie „być albo nie być”, ale również istotny sprawdzian pomysłowości dla ustawodawcy. Jednym z pierwszych rozwiązań wprowadzonych w celu przeciwdziałania COVID-19 była praca zdalna – przewidziana w ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Praca zdalna wiąże się ze zmianą miejsca pracy. Z całą pewnością powinna to być praca wynikająca z umowy, tym samym należy przyjąć, iż nie ma możliwości w ramach pracy zdalnej wykonywania pracy innego rodzaju (w tym w ramach czasowego powierzenia innej pracy do trzech miesięcy w roku kalendarzowym).

Można więc uznać, iż pracą zdalną może być zarówno praca, którą można wykonywać w ramach telepracy, jak również praca na stanowisku robotniczym – skoro jej przedmiotem może być wykonywanie części wytwórczych lub usług materialnych.

Przez długi okres czasu dużo emocji i wątpliwości budził problem możliwości wykonywania pracy w okresie obowiązkowej kwarantanny. Z jednej strony pojawiały się poglądy, że skoro kwarantanna jest obowiązkowa, to tym samym wykonywanie pracy nie jest możliwe. Należy jednak pamiętać, że kwarantanną obejmuje się osoby, które miały kontakt z chorymi zakaźnie, ale nie są chore.

Uwzględniając powyższe należy wskazać, że nie można stawiać znaku równości między kwarantanną, a okresem niezdolności do pracy z powodu choroby. Kwarantanna dotycząca osób zdrowych, które miały kontakt z osobą chorą, nie jest okresem tożsamym z czasem trwania niezdolności do pracy z powodu choroby wynikającym z orzeczenia lekarskiego – popularnego L4. Skoro zatem kwarantanna dotyczy osób zdrowych to, czy istnieje możliwość wykonywania w tym czasie pracy? Oczywiście odpowiedź na to pytanie wyklucza automatycznie możliwość wykonywania pracy z poziomu zakładu pracy (skoro chodzi o odosobnienie), jednak w grę może wchodzić praca zdalna wykonywana z miejsca realizowania kwarantanny.

Problem ostatecznie został rozstrzygnięty zapisem ustawy z 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19, która to ustawa ujrzała światło dzienne w Dzienniku Ustaw z 28 listopada 2020 r. (poz. 2113). Z przepisu art. 1 pkt 1 przywołanej ustawy wynika, iż w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, pracownicy i inne osoby zatrudnione, poddane obowiązkowej kwarantannie, mogą, za zgodą pracodawcy albo zatrudniającego, świadczyć w trybie pracy zdalnej pracę określoną w umowie i otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie. Przepis ten wszedł w życie 29 listopada 2020 r.

W okresie kwarantanny w ramach pracy zdalnej wydaje się, że istnieje możliwość wykonywania każdej pracy jaką można wykonywać w ramach telepracy oraz pracy zdalnej w celu przeciwdziałania COVID-19. Nie budzi zatem wątpliwości możliwość wykonywania zadań przykładowo informatyka, programisty, tłumacza czy świadczenia innej pracy biurowej. Ale czy przykładowo pracownik służby bhp może w okresie kwarantanny wykonywać pracę?

Odnosząc się do powyższej wątpliwości dużo zależy od konkretnej sytuacji. Jeżeli w zakładzie funkcjonuje komórka bhp – przynajmniej dwuosobowa, jedna z osób jest obecna w zakładzie, a druga znajduje się na kwarantannie, wówczas można przyjąć, iż nie ma absolutnie żadnych przeciwwskazań do wykonywania poszczególnych zadań służby bhp w trybie zdalnym.

Nie wszystko niestety zdalnie można wykonać. Trudno uczestniczyć w postępowaniu powypadkowym z miejsca zamieszkania, trudno wykonywać przeglądy stanowisk pracy, trudno wnioskować o nakładanie kar porządkowych względem pracowników dopuszczających się naruszeń przepisów bhp. Tym samym w sytuacji jednoosobowej komórki bhp czy pracownika zatrudnionego przy innej pracy wykonującego zadania służby bhp możliwość wykonywania pracy w czasie kwarantanny w trybie zdalnym może być dyskusyjna. Oczywiście wykonywanie pracy – przynajmniej części zadań służby bhp – w ramach pracy zdalnej wydaje się być rozwiązaniem korzystniejszym niż zupełne pozbawienie zakładu pracy pracownika służby bhp na czas kwarantanny. Nie zmienia to faktu, że subiektywne zdanie na ten temat może mieć każdy inspektor pracy jako niestety niezależny organ kontroli i nadzoru, który zechce skontrolować zakres zadań realizowanych przez pracownika służby bhp w czasie odosobnienia w ramach pracy zdalnej.