Projekty przepisów pracy zdalnej i kontroli trzeźwości pracowników połączone w nowym projekcie zmian do kodeksu pracy

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zapowiadało kilka dni temu przygotowanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Tak też się stało. 6 grudnia 2021 r. w wykazie prac legislacyjnych pojawił się nowy projekt UD318. Projekt ten powstał z połączenia dwóch projektów:

• Projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, wpisanych do Wykazu Prac Legislacyjnych Rady Ministrów pod numerami: UD210 (nowelizacja kp w zakresie pracy zdalnej) oraz

• Projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi: UD211 (nowelizacja kp w zakresie kontroli stanu trzeźwości pracowników i kontroli na obecność narkotyków).

Połączone projekty ustaw były już poddane:

• uzgodnieniom międzyresortowym,

• opiniowaniu przez partnerów społecznych

• konsultacjom publicznym.

Dlatego też, skoro nowy projekt to połączenie dwóch wcześniejszych, ścieżka legislacyjna ma być prostsza. Scalone projekty będą rozpatrywane jako jeden projekt UD318 przez:

• Stały Komitet Rady Ministrów,

• Radę Ministrów,

• Sejm RP.

Nowy zbiorczy projekt zakłada wprowadzenie przepisów pozwalających pracodawcy na przeprowadzanie prewencyjnej kontroli na obecność alkoholu u pracowników. Warunkiem niezbędnym jest tu ochrona określonych dóbr. Oznacza to, że szef sprawdzi trzeźwość pracowników, np. przed rozpoczęciem pracy.

Kolejną kwestią w połączonym projekcie jest kontrolowanie pracowników na obecność środków odurzających. Obecnie w polskim prawie nie ma przepisów, opisujących procedurę takiego badania, na żądanie pracodawcy lub samego pracownika. Tak więc nowy projekt zakłada stworzenie przepisów, które pozwolą organom powołany do ochrony porządku publicznego przeprowadzać badanie pracowników na obecność tzw. narkotyków.

Nowy projekt uwzględnia także realizację postulatów wprowadzenia pracy zdalnej na stałe do kodeksu pracy. Zarówno pracownicy, jak i organizacje pracodawców dostrzegły zalety tej formy wykonywania pracy. Obecnie praca zdalna stosowana jest na podstawie art. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Jednak może być stosowana tylko przez okres:

• obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz

• 3 miesięcy po ich odwołaniu.

W związku z tym niezbędne okazało się podjęcie działań legislacyjnych w tym zakresie.

Obecne przepisy kodeksu pracy pozwalają na świadczenia pracy poza zakładem pracy, w formie telepracy. Jest to jednak forma mniej elastyczny niż praca zdalna z ustawy COVID-19. Warunkiem wykonywania pracy w formie telepracy jest bowiem regularność. Ta przesłanka powoduje ograniczenie w stosowaniu telepracy w wielu przypadkach. Dlatego też wykształciła się w praktyce jeszcze inna forma pracy – w prawie nieuregulowana – tzw. pracy incydentalnej (home office). Polega na świadczeniu pracy poza zakładem pracy w sposób okazjonalny.

Konsekwencją powyższych sytuacji w nowym projekcie jest propozycja zastąpienia telepracy pracą zdalną w kodeksie pracy. Oczywiście niektóre rozwiązania prawne normujące telepracę zostały przejęte do nowych przepisów o pracy zdalnej. Wiele przepisów odnoszących się do telepracy stanowi bazę dla stworzenia nowych rozwiązań w zakresie pracy zdalnej.